zorzet 26 Φεβρουαρίου, 2025

Παγκόσμιος βραχνάς η αύξηση του χρέους

Το παγκόσμιο χρέος αναρριχήθηκε πέρυσι στο νέο ιστορικό υψηλό των 318 τρισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικών (ΙΙF), ενώ η παγκόσμια αναλογία χρέους ως προς το ΑΕΠ -που αποτελεί δείκτη της ικανότητας αποπληρωμής του χρέους- αυξήθηκε για πρώτη φορά από το 2020 στο 328%. Πρόκειται για αύξηση 1,5%, καθώς το δημόσιο χρέος στα 95 τρισ. δολάρια έχει επιδεινωθεί από την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Άκρως ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το παγκόσμιο χρέος σήμερα είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από το παγκόσμιο ΑΕΠ, αξίας 110 τρισ. δολαρίων, με βάση στοιχεία του 2024, που σημαίνει ότι έχει «καταπιεί» ολοσχερώς την παγκόσμια οικονομία.

Το παγκόσμιο χρέος –δημόσιο και ιδιωτικό (από νοικοκυριά και επιχειρήσεις)- αυξάνεται με αμείωτο ρυθμό, καθώς μόλις από το 2020 έχει ενισχυθεί κατά 92 τρισ. δολάρια ή περισσότερο από 40%, χωρίς να υπάρχει κάποιο φως στον ορίζοντα. Ο άκρατος δανεισμός των κυβερνήσεων σε ανεπτυγμένο και αναπτυσσόμενο κόσμο, για να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες τους, η υπερβολική μόχλευση επιχειρήσεων και νοικοκυριών και οι απανωτές κρίσεις των τελευταίων ετών, αρχής γενομένης από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, έχουν δημιουργήσει μία «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας, που ανά πάσα στιγμή υπάρχει κίνδυνος να εκραγεί όταν θα έρθει η επόμενη μεγάλη κρίση. Και κανείς δεν γνωρίζει πώς θα αντιδράσει τότε η παγκόσμια οικονομία.

Οι αναδυόμενες αγορές, με επικεφαλής Κίνα, Ινδία, Σαουδική Αραβία και Τουρκία, εκπροσώπησαν το 65% της αύξησης του παγκόσμιου χρέους το 2024, ήτοι 4,5 τρισ. δολάρια, με την αναλογία χρέους/ΑΕΠ τους να αγγίζει νέο ρεκόρ στα 245%. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι θα κληθούν να αναχρηματοδοτήσουν χρέος-ρεκόρ ύψους 8,2 τρισ. Δολαρίων που λήγει φέτος, εκ του οποίου ένα 10% είναι σε ξένο νόμισμα, θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την ικανότητα των αναδυόμενων να αντεπεξέλθουν σε κάποια νέα πολιτική ή οικονομική κρίση.

Αυτά τα δυσθεώρητα επίπεδα του παγκόσμιου χρέους και ειδικά του δημόσιου απειλούν τη μακροοικονομική σταθερότητα, συμπιέζοντας τα δημοσιονομικά των κυβερνήσεων με κίνδυνο κυρίως για τις αναδυόμενες οικονομίες. Σήμερα, υπάρχον περίπου 50 αναδυόμενες χώρες που δαπανούν περισσότερο από το 10% των συνολικών εσόδων τους στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, σύμφωνα με την UNCTAD (Υπηρεσία Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ). Επιπλέον, 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες που δαπανούν περισσότερα στην εξυπηρέτηση του χρέους τους απ’ όσα δίνουν για την εκπαίδευση και την υγεία.